Hoe zelfreflectie bijdraagt aan een positieve gedragsverandering
“Hij moet eens op tijd komen”… “Zij moet beter communiceren” … We weten altijd haarfijn wat anderen anders moeten doen. Makkelijk hè, wijzen naar een ander? Verandering zoeken we al snel buiten onszelf. In de spiegel kijken doen we niet en zelfreflectie blijft achterwege. Hoe neem je de verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag? Laten wij daar nou nét de handvatten voor hebben!
Bij Studio Spaak hebben we gemerkt dat veel organisaties tegen dezelfde vier knelpunten aanlopen. Deze knelpunten komen allemaal terug in de ‘Zo ben ik nu eenmaal’ theatershow. Wijzen naar anderen in plaats van kijken naar jezelf is één van deze knelpunten. Hoe ziet dit er dan uit? In dit artikel gaan we dieper in op de blinde vlek in ons gedrag, de kracht van zelfreflectie en hoe een kritische blik naar jezelf bijdraagt aan de start van een positieve gedragsverandering. Met een klein beetje zelfreflectie kun je al grote veranderingen in werking zetten. Je herkent je misschien in onze ‘Zo ben ik nu eenmaal’ types, die wij als uitgangspunt nemen om de meest voorkomende knelpunten in beeld te brengen.
De blinde vlek
Neem nou Tilly, een pittige tante met een leidinggevende rol. Ze neemt vaak de touwtjes in handen en is een ster in een ander aan te wijzen als oorzaak van een probleem. Haar team is passief, werkt niet productief genoeg en ook de directie kan zaken als communicatie verbeteren. Ze gaat de confrontatie niet aan en verwacht met name verandering buiten zichzelf.
Met een beetje zelfreflectie zou zij inzien dat ze zelf véél te veel boven op de situatie zit. Onbewust is zij constant aan het micromanagen, waardoor er voor haar team geen ruimte ontstaat om een tandje bij te zetten. De passiviteit van haar team is eigenlijk een direct resultaat van Tilly’s eigen gedrag. En omdat ze zich hier niet bewust van is, noemen we dit ook wel haar blinde vlek. Herken jij je in onze Tilly? Of loopt er bij jou op kantoor ook een Tilly rond? Dan weet je vast precies waar we het over hebben.
Net als Tilly heeft ook Rick een blinde vlek. In ons eerdere artikel kon je lezen dat Rick al een hele lange tijd bij hetzelfde bedrijf werkt. Voor iemand als Rick is de constante verandering enorm moeilijk. Routines en vaste werkplekken beschouwt Rick als veilig vaarwater. Flexwerken? Buiten de deur lunchen? Weer zulke hippe trends waar hij niets van wil weten. Hij baalt dan ook flink wanneer directeur Dries met wéér een nieuwe organisatorische verandering komt. Wordt er nou verwacht dat ik me alsmaar aanpas? Het management zou eens beter moeten luisteren naar wat er van de werkvloer wordt gevraagd. Oog in oog met Dries weet Rick niet hoe hij dit constructief kan aankaarten, dus zegt hij maar niets.
Dit is zo’n kritiek punt waar hij bij zichzelf te rade kan gaan. In plaats van te denken: “Deze situatie irriteert mij, waar komt deze irritatie vandaan?” of “Hoe kan ik leren beter het gesprek met Dries aan te gaan?” klaagt hij luidkeels bij het koffiezetapparaat. Er ontbreekt bij Rick ook enige zelfreflectie. In plaats van zichzelf te ontwikkelen op dit gebied en leren flexibeler om te gaan met verandering, wijst hij in het wild om zich heen en houden andere collega’s zich nooit aan afspraken. Zijn gedrag is logisch, als je nagaat waar zijn blinde vlek ligt. Dit maakt het veranderproces alleen wel een tikkeltje ingewikkeld.
Zelfreflectie begint bij een spiegel
Er loopt nog een ‘Zo ben ik nu eenmaal’ type rond op de werkvloer. Zélfs verander-guru Jack — die van veranderen zijn werk heeft gemaakt — kijkt niet even kritisch naar zichzelf. De zelfreflectie is bij hem ook nog ver te zoeken! Hij heeft een heel stappenplan ontwikkeld om zijn omgeving in beweging te krijgen, in de richting van positieve verandering op de werkvloer. Wanneer zijn stappenplan niet werkt, schiet hij enorm in de verdediging. “Dat is de schuld van al deze vastgeroeste medewerkers!” De cultuur en de omstandigheden zijn niet optimaal, anders had het plan wel gewerkt. Het ligt zéker niet aan zijn methode of gebrek aan fijngevoeligheid.
Zoals je merkt, hebben we allemaal wel eens een bord voor onze kop. Onze hersenen zijn er nou eenmaal in getraind om te zien wat anderen verkeerd doen, maar welk aandeel hebben wij zelf? Bij onszelf zitten duidelijk ook blinde vlekken. Om hieraan te werken hebben we nu eenmaal feedback nodig. En hoewel we het nodig hebben, is het ook ontzettend moeilijk om dit in ontvangst te nemen. Zeker van iemand die toch heel anders in elkaar steekt. Tips over het confronteren van een collega en geven van feedback kun je lezen in ons artikel “Confrontatie en zelfreflectie, waarom is het zo moeilijk?”
Dit is wat verandering zo lastig maakt. Hoe draai je deze gedachte om? Met onze programma’s helpen wij mensen deze omdraaiing te maken. Van irritatie naar inspiratie, noemen we dit!
Van irritatie naar inspiratie
Dit doe je niet alleen. Wij starten het veranderproces via onze theatershow, diverse trainingen, masterclasses en trajecten. In de basis komt het proces neer op de volgende vijf stappen:
- Aan wie of wat erger jij je?
- Welke behoefte of wens zit er onder jouw ergernis?
- Verplaats je in de schoenen van de ander.
- Bedenk een strategie om je eigen gedrag aan te passen.
- “Zo ben ik nu eenmaal” loslaten! Ook al voelt jouw gedrag oud en vertrouwd.
Lukt het al? Best lastig hè. Je brein zal jou waarschijnlijk een paar seintjes geven, waarbij het nieuwe gedrag als onnatuurlijk wordt bestempeld. Bij het veranderen van je gedrag zul je actief tegen dit stemmetje in het brein moeten ingaan, om de veranderbeweging mogelijk te kunnen maken. Daar kun je vaak wel wat hulp bij gebruiken! Van een collega bijvoorbeeld. Of van ons, in een van onze trainingen!
Via de ‘Zo ben ik nu eenmaal’ show houden wij je letterlijk een spiegel voor. Zelfreflectie is één van de vier knelpunten die veranderprocessen zo lastig maken. In het nagesprek gaan we aan de slag met jou: herken jij je in onze ‘Zo ben ik nu eenmaal’ types? En de situaties die wij in de show schetsen? Wat doe jij op zulke momenten? De show is een goede eye-opener, maar de échte verandering komt in het proces erna.
Reflecteren kun je leren
In onze trainingen en workshops werken we samen met ervaren trainers. We gebruiken verschillende werkvormen die deelnemers laten ontdekken in welke valkuilen zij stappen. We leren deelnemers zich in een ander te verplaatsen en kritisch naar zichzelf te kijken. In plaats van de verandering buiten zichzelf te zoeken, helpen wij hen verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gedrag.
Het verplaatsen in een ander en kritisch naar jezelf kijken is niet altijd even makkelijk. Daarom doen we dit met behulp van acteurs, theater en een gezonde dosis humor. En vooral de humor helpt daarbij! Je zult zien dat als mensen zich focussen op hun eigen gedragsverandering, het gezamenlijke veranderproces ineens een stuk sneller én leuker gaat! Ontspannen veranderen noemen wij dat.
Nieuwsgierig naar hoe Studio Spaak jouw organisatie kan helpen? Download dan onze brochure of plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek in! We gaan graag met jou aan de slag om te kijken wat we voor jou kunnen betekenen. Durf jij in de spiegel te kijken?
